DAR ES SALAAM, JAN. 28, 2025
NA JOHN BUKUKU
Katika Ukumbi wa Mikutano wa Kimataifa wa Julius Nyerere (JNICC) Jijini Dar es Salaam ambako Mkutano wa Wakuu wa Nchi za Afrika kuhusu Nishati unafanyika mbele ya Marais pamoja na viongozi kutoka mataifa mbalimbali ya Afrika na washirika wa maendeleo kutoka duniani kote, Rais wa Benki ya Maendeleo ya Afrika (AfDB), Dkt. Akinwumi Adesina, alipanda jukwaani na kuwakaribisha washiriki kwa tabasamu la matumaini katika mkutano huo.
Alianza kwa kutoa shukrani za dhati kwa Rais Samia Suluhu Hassan kwa ukarimu wake wa kuandaa mkutano huu mkubwa.
Kwa maneno ya dhati, alimtaja Rais Samia kama kiongozi wa kipekee anayejitahidi kwa bidii kuinua maendeleo ya Tanzania na Afrika kwa ujumla.
Dkt. Adesina hakuishia hapo, bali pia alimshukuru Rais Ghazouani wa Mauritania, Mwenyekiti wa Umoja wa Afrika, kwa kushirikiana katika kufanikisha mkutano huo muhimu. Ilikuwa dhahiri kwamba ushirikiano huo ulikuwa ni moyo wa mkutano huu, na mshikamano huu ulidhihirika katika hotuba yake.
Katika maelezo yake, alikumbusha wajumbe kwamba upatikanaji wa umeme si suala la anasa, bali ni msingi wa maendeleo ya kiuchumi barani Afrika. Kwa uchungu, alieleza jinsi ukosefu wa umeme unavyopunguza Pato la Taifa (GDP) la Afrika kwa asilimia 2 hadi 4 kila mwaka. Hata hivyo, sauti yake ilijaa matumaini alipogusia mafanikio ya Mpango wa Nishati Mpya kwa Afrika, uliobuniwa na AfDB mwaka 2016.
Alisema kwa fahari kwamba mpango huo umewezesha asilimia ya upatikanaji wa umeme barani Afrika kuongezeka kutoka asilimia 39 mwaka 2015 hadi asilimia 52 mwaka 2024, na watu milioni 25 wamenufaika moja kwa moja.
Lakini changamoto bado zipo. Kwa hisia nzito, Dkt. Adesina alieleza kwamba watu milioni 571 barani Afrika bado hawana umeme, wakiwa sehemu kubwa ya asilimia 83 ya watu wasio na umeme duniani. Zaidi ya hayo, zaidi ya watu bilioni 1 hawana suluhisho la nishati safi ya kupikia, jambo ambalo linaathiri vibaya afya ya wanawake na watoto.
Hali hii ilipelekea kuzinduliwa kwa mpango kabambe wa Mission 300, unaolenga kuwapatia umeme watu milioni 300 barani Afrika ifikapo mwaka 2030. Mpango huu, uliozinduliwa kwa kushirikiana na Rais wa Benki ya Dunia, Ajay Banga, umeungwa mkono na wadau wakubwa wa maendeleo kama Tume ya Umoja wa Afrika na Rockefeller Foundation.
Katika hali ya kuonesha mshikamano wa kimataifa, washirika mbalimbali wa maendeleo walitangaza ahadi zao za msaada kwa Mission 300. Dkt. Adesina aliainisha baadhi ya msaada huo, ikiwa ni pamoja na: Dola bilioni 2.5 kutoka Benki ya Maendeleo ya Kiislamu, Dola bilioni 1.5 kutoka Benki ya Miundombinu ya Asia, Dola bilioni 2 kutoka Mfuko wa OPEC. Aidha, alisema serikali ya Ufaransa inatarajiwa kutoa tangazo kubwa la msaada.
Mpango mwingine muhimu ulioelezwa na Dkt. Adesina ni Desert to Power, ambao utaendeleza megawati 10,000 za nishati ya jua katika nchi 11 za ukanda wa Sahel na kuwapatia umeme watu milioni 250. Alisisitiza kuwa kwa kushirikiana, Mission 300 na Desert to Power zitawawezesha Waafrika milioni 550 kupata umeme ifikapo mwaka 2030.
Dkt. Adesina alihitimisha kwa wito mzito kwa viongozi wa Afrika. Alisisitiza umuhimu wa kushirikiana kufanikisha malengo haya, akisema: “Mtakumbukwa kama viongozi waliotimiza ndoto ya kuhakikisha Afrika ina nuru. Wakati wa kusema ‘Nuru iwe’ na ‘Nuru ikawa’ ni sasa!”
Katika ukumbi wa JNICC, matumaini yalikuwa dhahiri. Hotuba ya Dkt. Adesina haikuwa tu ujumbe wa changamoto bali pia mwanga wa matumaini kwa Afrika yenye nuru.
