DAR ES SALAAM
(Makala hii ni kwa hisani ya mtandao wa AFDB)
Kwa hatua thabiti ya kushughulikia mgogoro wa nishati unaoendelea barani Afrika, Benki ya Dunia na Benki ya Maendeleo ya Afrika zitafanya Mkutano wa Nishati Afrika tarehe 27-28 Januari ili kuendeleza mpango wa kuhakikisha umeme unafikia Waafrika milioni 300 kufikia mwaka 2030.
Mkutano huo, ambao utafanyika Dar es Salaam, Tanzania, utawaleta pamoja Wakuu wa Nchi 13 wa Afrika, washirika wa kimataifa, taasisi za kifedha, na viongozi wa sekta binafsi kuendeleza Mission 300 — mpango wa kimapinduzi wa kuongeza upatikanaji wa nishati na kuharakisha mabadiliko ya nishati safi barani Afrika.
“Muda wa kuchukua hatua ni sasa,” alisema Franz Drees-Gross, Mkurugenzi wa Miundombinu wa Benki ya Dunia kwa Afrika Magharibi. “Mission 300 si lengo la juu tu, bali ni harakati… tunaunda athari ya kudumu ambayo itachochea ukuaji wa Afrika na kuwezesha mamilioni ya watu kufikia huduma muhimu zinazotolewa na umeme,” alisema Drees-Gross wakati wa mkutano na waandishi wa habari Alhamisi.
Benki ya Dunia na Benki ya Maendeleo ya Afrika zilianzisha mpango huu mwezi Aprili 2024, kwa ushirikiano wa kipekee pamoja na washirika wa kimataifa, ili kuziba pengo la upatikanaji wa nishati barani Afrika, kwa kutumia teknolojia na mbinu za kifedha bunifu. Takriban Waafrika milioni 600, sawa na asilimia 83 ya watu wasiokuwa na nishati duniani, hawana umeme.
“Mkutano ujao utazindua mipango mipya inayolenga kuongeza ukusanyaji wa rasilimali za ndani na kuhamasisha biashara ya mipakani ili kupunguza hatari na kuongeza fedha kwa ajili ya upatikanaji wa nishati,” alisema Wale Shonibare, Mkurugenzi wa Masuala ya Kifedha ya Nishati, Sera, na Kanuni wa Benki ya Maendeleo ya Afrika.
Tayari, Global Energy Alliance for People and Planet (GEAPP) na Rockefeller Foundation wameahidi kutoa dola milioni 10 kuunda kituo cha msaada wa kiufundi kwa miradi ya umeme katika nchi 11 za Afrika.
“Kitu kinachofanya mpango huu kuwa tofauti na yale yaliyofanywa awali ni ‘njia ya pamoja,’ ambapo taasisi nyingi zinashirikiana bega kwa bega kutimiza malengo haya makubwa,” alieleza Sarvesh Suri, Mkurugenzi wa Miundombinu wa IFC barani Afrika.
Mkutano huo utahitimishwa kwa kutiwa saini kwa Tamko la Nishati la Dar es Salaam, ambalo litalazimisha serikali za Afrika kuharakisha upatikanaji wa nishati, kukuza matumizi ya nishati jadidifu, na kuvutia uwekezaji wa sekta binafsi.
Nchi 13 za majaribio, zikiwemo Nigeria, Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo, na Côte d’Ivoire, zitatoa ahadi za kufanikisha mageuzi katika maeneo matano muhimu — uzalishaji wa nishati kwa gharama nafuu, ushirikiano wa nishati kikanda, upatikanaji mkubwa wa nishati, kuwezesha uwekezaji wa sekta binafsi, na kuimarisha huduma za usambazaji umeme.
Taasisi za kifedha, kama vile International Finance Corporation, zinatarajiwa kuwasilisha mifumo mipya ya uwekezaji na mipango ya ufadhili ili kusaidia jukumu la sekta binafsi katika kuendeleza suluhisho za nishati jadidifu za usambazaji.
Mkutano huo wa siku mbili pia utapambanua mafanikio ya sekta ya nishati katika nchi mbalimbali, kuanzisha ushirikiano wa wadau wa sekta ili kuharakisha uwekezaji katika miundombinu ya nishati, na kuimarisha mipango ya kikanda ya nishati, biashara za masoko, na sera za kusaidia utekelezaji wa Mpango Mkuu wa Bara na Soko Moja la Umeme la Afrika.
Mkakati wa Mission 300 unajumuisha upanuzi wa gridi za umeme za kawaida na suluhisho bunifu za nishati zisizotegemea gridi ili kufikia jamii za mbali. Mpango huo utaweka kipaumbele kwa mifumo endelevu ya kifedha na kushughulikia changamoto muhimu kama vile kutokuwepo kwa uwiano wa sarafu katika ufadhili wa miradi.
Daniel Schroth, Mkurugenzi wa Nishati Jadidifu na Ufanisi wa Nishati wa Benki ya Maendeleo ya Afrika, alisisitiza umuhimu wa utekelezaji. “Safari ni ngumu kwa sababu mwaka 2030 uko karibu; tunapaswa kuhakikisha si tu miunganisho inayotarajiwa, bali miunganisho halisi kwa Waafrika milioni 300 kufikia 2030.”
Mkutano huo unatarajiwa kuvutia zaidi ya washiriki 1,000 kutoka Afrika na kwingineko, ukiwa ni hatua muhimu katika safari ya bara hili kuelekea upatikanaji wa nishati kwa wote.
