Waziri wa Nchi, Ofisi ya Makamu wa Rais Muungano na Mazingira, Dkt. Ashatu Kijaji, ametangaza kuwa Tanzania itaungana na jumuiya ya kimataifa kuadhimisha Siku ya Kimataifa ya Hifadhi ya Tabaka la Ozone, ambayo itaadhimishwa mnamo Septemba 16, 2024.
Akizungumza na waandishi wa habari jijini Dar es Salaam mnamo Septemba 14, 2024, Dkt. Kijaji alieleza kuwa maadhimisho haya ni kumbukumbu ya kutiwa saini kwa Itifaki ya Montreal ya mwaka 1987, itifaki inayohusu udhibiti wa kemikali zinazomomonyoa tabaka la ozone. Tabaka hili lina jukumu muhimu la kuchuja sehemu kubwa ya miale hatari ya jua, kuzuia kufika moja kwa moja kwenye uso wa dunia, na hivyo kulinda afya ya viumbe hai na mazingira kwa ujumla.
Dkt. Kijaji alifafanua kuwa uharibifu wa tabaka la ozone husababisha miale ya jua kufika moja kwa moja ardhini, hali inayoongeza hatari ya magonjwa kama saratani ya ngozi, mtoto wa jicho, upungufu wa kinga mwilini, na kuzeeka kwa ngozi. Aidha, madhara hayo huathiri mimea, na baadhi ya kemikali husababisha kuongezeka kwa joto duniani, na hivyo kuchangia mabadiliko ya tabianchi.
Kemikali hizi ni zile zinazotumika katika majokofu, viyoyozi, vifaa vya kuzimia moto, usafishaji wa chuma, utengenezaji wa magodoro, ufukizaji wa udongo katika vitalu vya tumbaku na kilimo cha maua, na hifadhi ya nafaka. Dkt. Kijaji alisisitiza kuwa ni muhimu kuendelea kudhibiti matumizi ya kemikali hizi ili kulinda tabaka la ozone.
Kaulimbiu ya maadhimisho ya mwaka 2024 ni “Itifaki ya Montreal Kupunguza Athari za Mabadiliko ya Tabianchi.” Kaulimbiu hii imechaguliwa ili kuongeza uelewa wa umma juu ya mchango wa Itifaki ya Montreal katika kulinda tabaka la ozone, pamoja na kuimarisha juhudi za kupunguza athari za mabadiliko ya tabianchi.
Dkt. Kijaji aliongeza kuwa mwaka 2023, kupitia Ofisi ya Makamu wa Rais kwa kushirikiana na wadau mbalimbali, Tanzania iliadhimisha siku ya hifadhi ya tabaka la ozone kwa kutoa elimu kwa umma na mafunzo juu ya udhibiti wa uingizaji wa kemikali hatarishi, huku waandishi wa habari pia wakipewa elimu juu ya umuhimu wa kulinda tabaka hili.
Katika kuadhimisha siku ya tabaka la ozone kwa mwaka 2024, serikali imepanga kuendelea kutoa elimu kwa wadau mbalimbali, ikiwemo mafundi wa viyoyozi na majokofu katika Jiji la Dodoma, ili kuwafundisha mbinu bora za ukarabati wa vifaa hivyo bila kuachia kemikali hatarishi angani.
Dkt. Kijaji pia amewahimiza Watanzania kuchukua hatua za kupunguza athari za mabadiliko ya tabianchi kwa kuepuka kuingiza gesi zilizopigwa marufuku na vifaa vilivyoharibika kama vile majokofu na viyoyozi vya mitumba. Amehimiza umma kununua bidhaa zenye nembo sahihi na kuepuka kutupa ovyo vifaa hivyo vinavyoweza kuharibu tabaka la ozone.
Kwa ujumla, ujumbe wa mwaka huu ni muhimu katika kuendelea kuimarisha jitihada za pamoja za kitaifa na kimataifa katika kukabiliana na changamoto za kimazingira na kulinda afya ya sayari yetu.
